Stress begon al zeven miljoen jaar geleden bij de chimpansee. Zij voelden de noodzaak om uit de boom te komen en rechtop te gaan lopen. Het hersenvolume nam toe en sociaal-emotionele stressresponsen ontwikkelden zich. Voorouders van de mens splitsen zich af van de afstemmingstak van de chimpansee. Zo’n 200.000 jaar voor Christus had de homo sapiens zich het beste aangepast aan de evolutie. De hersenen kregen de omvang van die van de moderne mens. En ook bij de oermensen was stress aanwezig. Stress was functioneel en noodzakelijk om weg te komen bij noodsituaties.
Het was een overlevingsmechanisme. Vandaag de dag hebben we echter hele andere stressoren dan miljoenen jaren geleden. We hebben te maken met een social media revolutie en smartphonegebruik. Er is een continue bereikbaarheid en uitzicht over de hele wereld. Onze stressoren zijn weliswaar geëvolueerd. We hoeven tenslotte niet meer weg te rennen voor een leeuw. Maar onze stressreacties zijn nog niet mee geëvolueerd. Die zijn nog steeds hetzelfde als miljoenen jaren geleden. En in dit geval is dat niet altijd functioneel. Het heeft zijn beperkingen. We zijn continu geprikkeld en geactiveerd en we ervaren weinig rust Vrijwel iedereen zal erkennen af en toe stress te ervaren in zijn of haar leven. Maar als je vraagt wat stress nu eigenlijk is, dan is het best lastig om daar een antwoord op te geven. Stress is dan ook niet eenvoudig uit te leggen. Eén van de beste manieren om stress te leren begrijpen, is met behulp van het stressproces. Dit stressproces kan worden uitgebeeld aan de hand van het ABC model.
De “A” staat voor de activerende situatie of gebeurtenis. Dit wordt ook wel de stressor genoemd. De “B” staat voor de beleving van A, oftewel je gedachten (perceptie), interpretatie of overtuiging met betrekking tot A. De “C” staat voor de consequenties van B, in fysiologische, emotionele, cognitieve en gedragsmatige zin.
Een simpel voorbeeld:
Te laat voor de trein (A) à “Ik red het niet en die baan kan ik wel vergeten” (B) Paniek en Stress (C).
Stressoren
Een stressor is dus de activerende situatie, gebeurtenis of stimulus die aan het begin staat van het stressproces. Sommige stressoren zijn slechts kort aanwezig, zoals een auto die je nadert terwijl je een zebrapad oversteekt. Dit zijn acute stressoren. Maar met andere stressoren hebben we langer te maken. Dit worden ook wel chronische stressoren genoemd. Denk maar aan de maatschappelijke druk die voortdurend aanwezig is, zoals problemen op school, werk, studie, met het gezin. Bovendien kan er een onderscheid gemaakt worden tussen externe stressoren en interne stressoren. Met externe stressoren worden stressoren in de externe wereld bedoeld, zoals relatiestressoren, persoonlijke stressoren of werk- en geldstressoren. Met interne stressoren worden de stressoren vanuit jezelf bedoeld.
Bij stressmanagement is het van belang om kennis te hebben van alle onderdelen uit het stressproces, deze onderdelen te onderzoeken en (indien van toepassing) zaken te veranderen. Dit kan op alle drie de niveaus. Afhankelijk van de individuele situatie, is het mogelijk om de stressor aan te pakken, om de beleving aan te pakken en/of om de stressreacties aan te pakken.
Ervaar ook jij stress en heb je hierbij hulp nodig neem dan contact op voor een geheel vrijblijvende afspraak met een van onze Enforce Mastertrainers.
Roel Bors
Manager Kwaliteit & Opleidingen Enforce International BV
roel@enforce.nl
Plan een gratis coachgesprek of doe de online lidmaatschapstest
Klinkt dit goed en ben jij ook klaar voor een fitter & gezonder leven? Plan dan nu een gratis coachingsgesprek in met mij of één van de andere master trainers! 100% risicoloos, de eerste stap was nog nooit zo gemakkelijk!
Twijfel je nog? Doe dan de vrijblijvende online lidmaatschapstest: 6 korte vragen (slechts 1 min. invultijd) om te ontdekken of Enforce bij jou past!
